Luật sư bào chữa tham gia phiên tòa để bào chữa cho bị can, bị cáo hoặc bảo vệ quyền lợi cho người bị hại, nguyên đơn dân sự, bị đơn dân sự, người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan. Địa vị tố tụng hình sự, quyền và nghĩa vụ của luật sư bào chữa trong vụ án nói chung, tại phiên tòa, trong giai đoạn xét hỏi do pháp luật quy định.
Nhiệm vụ của luật sư bào chữa là sử dụng các biện pháp hợp pháp để bào chữa gỡ tội, làm giảm nhẹ trách nhiệm hình sự cho bị can, bị cáo; luật sư bào chữa bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự trong quá trình giải quyết vụ án hình sự.
Trước khi diễn ra phiên tòa, luật sư cần phải nghiên cứu kỹ hồ sơ, thu thập các bằng chứng và chứng cứ có lợi cho thân chủ.
Khi phiên Tòa diễn ra, luật sư theo dõi sát diễn biến của phiên tòa để giúp đỡ thân chủ của mình về mặt pháp lý trong việc thực hiện các quyền và nghĩa vụ tố tụng; bảo vệ thân chủ của mình khỏi những trường hợp dụ cung, mớm cung, bức cung hoặc những câu hỏi xâm phạm đến danh dự, nhân phẩm, uy tín của thân chủ từ phía những người xét hỏi.
Luật sư căn cứ vào thực tế vụ án xảy ra và căn cứ, quy định của pháp luật để trình bày trước Tòa trong phần tranh luận nhằm loại bỏ hoặc giảm nhẹ trách nhiệm hình sự cho bị cáo hoặc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự mà luật sư được mời bảo vệ.
– Luật sư sẽ Bào chữa theo hướng không phạm tội:
Thông thường luật sư cần nhận xét về những thiếu xót, vi phạm trong quá trình khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử dẫn tới việc xử lý oan đối với bị cáo; phân tích các tài liệu chứng cứ trong hồ sơ, đối chiếu với các dấu hiệu cấu thành tội phạm để khẳng định việc truy cứu trách nhiệm hình sự là không có căn cứ, khẳng định bị cáo không phạm tội, khôi phục các quyền lợi ích hợp pháp cho bị cáo.
– Bào chữa của luật sư theo hướng một tội danh hoặc khung hình phạt nhẹ hơn tội danh và hình phạt mà Viện kiểm sát đã truy tố.
Luật sư cần tập trung làm rõ những tình tiết liên quan tới cấu thành tội phạm, các tình tiết định khung hình phạt, phân tích, đối chiếu với các quy định của bộ luật hình sư để khẳng định hành vi của bị cáo không cấu thành tội danh mà viện kiểm sát truy tố mà cấu thành một tội khác nhẹ hơn hoặc thuộc khung hình phạt nhẹ hơn.
– Bào chữa nhằm làm giảm nhẹ mức hình phạt
Luật sư cần phân tích nguyên nhân, hoàn cảnh xảy ra vụ án, trình bày các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự cần áp dụng đối với bị cáo, những tình tiết thuộc về nhân thân, hoàn cảnh gia đình bị cáo có ý nghĩa để giảm nhẹ trách nhiệm hình sự; đề xuất với hội đồng xét xử quyết định loại và mức hình phạt thấp.
Khi bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người bị hại, nguyên đơn dân sự, bị đơn dân sự hay người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan, luật sư cần khai thác những chứng cứ khẳng định hành vi phạm tội của bị cáo; thiệt hại thực tế đã xảy ra; thiệt hại vật chất và tổn thất về tinh thần; mức độ trách nhiệm đối với hậu quả đã xảy ra của thân chủ mà mình bảo vệ; mối quan hệ giữa thân chủ mà mình bảo vệ với bị cáo và các đương sự khác trong vụ án. Từ đó luật sư đưa ra những luận điểm có lợi để bào chữa cho thân chủ. Đối với người bị hại, luật sư có thể bào chữa, phân tích, đề xuất các vấn đề liên quan tới cả phần hình sự và phần bồi thường thiệt hại nhưng đối với nguyên đơn dân sự, bị đơn dân sự, người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan, luật sư bào chữa chỉ nên đề cập tới phần trách nhiệm, quyền lợi của họ trong vụ án.
